کد مطلب:22971 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:18

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چگونه بايد بر خشم و غضب فائق آمد؟

غضب يكي از غرايز نيرومند و سرنوشتساز در وجود
انسان است.
پيشوايان ديني و دانشمندان مطالب فراواني در اين مورد دارند؛ نبياكرم(ص) ميفرمايد: «انّ الغضب جمرة توفذ في جوف ابن آدم، الم تروا الي حمرةعينيه وانتفاخ اوداجه ؛ به راستي كه غضب آتشي است كه در درون انسان برافروخته ميشود،نميبينيد كه چگونه هنگام غضب، چشمانش قرمز و رگهايش برافروخته ميشود».(عيونالاخبار «ابن قتيبه»، ج 1، ص 282)
حضرت علي(ع) نيز ميفرمايد: «الحدة ضرب من الجنون ؛ غضب و تندي يكنوع ديوانگي است».نهجالبلاغه، قصار 255)
انسقراطيس حكيم ميگويد: «من به سلامت آن كشتي كه باد سخت و شدت آشوبدريا آن را به لجّهاي ميافكند و بر سنگهاي سخت ميزند، اميدوارترم از آن كه به سلامتغضبان ملتهب؛ چه ملاحان را در تخليص آن كشتي، مجال استعمال لطايف حيل باشد و هيچحيلت در تسكين شعلة غضبي كه زبانه ميزند، نافع نيايد و چندان كه

وعظ و تضرع بيشتر به كار دارند - مانند آتشي كه هيزم خشك بر او افكنند - سورت بيشترنمايد».(اخلاق ناصري، ص 176)
ديل كارنگي روانشناس معروف آمريكايي نيز مينويسد: «تداوم خشم وغضب در مزاج و قلب آدمي، اثر سوء ميگذارد و بسياري از بيماريهاي دروني و امراض بر اثرخشمهاي پيدر پي و زياده از حد طبيعي است».آيين كاميابي، ص 233)
حال براي غلبه بر خشم و غضب، چند مطلب را در نظر داشته باشيد:
1ـ دربارة ارزش حلم و بردباري نيك بينديشيد. پاد زهر غضب، حلم و بردبارياست. دربارة حلم گفته شده است: «ضبط النفس والطبع عن ثورة الغضب ؛نگهدارينفس و خويشتنداري در برابر هيجان غضب».(جزوه اخلاق، محمودخيراللهي، تكثير دانشگاهاصفهان، ص67)
نبي اكرم(ص) ميفرمايد: «بعثت للحلم مركزاً و للعلم معدناً و للصبر مسكناً ؛ منبه رسالت مبعوث گشتم تا كانون حلم و بردباري، معدن علم و دانش و مسكن صبر و شكيباييباشم».(ميزان الحكمه، ج 2، ص 513)
امير مؤمنان حضرت علي(ع) ميفرمايد: «الحلم نور جوهره العقل ؛ حلم وبردباري نوري است كه منشأش عقل و خرد
انسان است».(غرر الحكم، ج 1، ص 344)
كَهْ نيم كوهم زصبر و حلم و دادكوه را كي در ربايد تندباد
تيغ حلم از تيغ آهن تيزتربل زصد لشگر ظفر انگيزتر
(مولوي)
2- هنگامي كه خشم و غضب به هيجان درآيد، انسان به چند امر توصيه شده
است:
الف) استعاذه و خود را از شرّ شيطان در پناه خدا قرار دادن.
ب ) اگر ايستاده است، بنشيند و اگر نشسته است قدري دراز بكشد.
ج ) آبي به سر و صورت خود بزند و يا وضو بگيرد و يا غسل كند.
د ) آب سرد بنوشد.